وبلاگ مقالات

در حالی روزانه حدود ۵۸ هزار تن زباله در کشور تولید می‌شود که سهم تولید برق از زیست‌توده‌ها از انرژی تجدید پذیر کمتر از یک درصد است و سخنگوی ساتبا معتقد است جمع‌آوری زباله در دنیا یک کار تخصصی است که وزارت کشور کاملاً به‌صورت غیرتخصصی آن را انجام و تنها ۱۰٫۵ مگاوات برق از نیروگاه‌های زیست‌توده در ایران تولید می‌شود.

زباله در ایران همچنان همان آشغال است. روزانه حدود ۵۸ هزار تن زباله در کشور تولید می‌شود، اما سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی (ساتبا) می‌گوید که تولید برق از زیست‌توده تنها یک درصد برق تجدیدپذیرها را به خود اختصاص داده است.

در حالی سهم میزان تولید برق تجدیدپذیرها به ۸۴۰ مگاوات رسیده که تنها ۱۰٫۵ مگاوات آن از محل زیست‌توده (پسماند زباله و فاضلاب) است. البته اگر قرار باشد سهم نیروگاه‌های زیست‌توده را از کل برق تولیدشده در کشور حساب کنیم با ارقام بسیار ناامیدکننده تری مواجه می‌شویم.  یکحساب‌کتاب ساده نشان می‌دهد که سهم زیست‌توده از ظرفیت ۸۴ هزار مگاواتی تولید برق حدود ۰٫۰۱۲ درصد است.

این در حالی است که زیست‌توده به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر در جهان بوده که در سال ۱۹۹۸ به میزان ۱۴ درصد برق جهان و ۱۸ درصد کل انرژی اولیه کشورهای دنیا را تأمین می‌کرد و هم‌اکنون نیز مهم‌ترین منبع انرژی در کشورهای درحال‌توسعه است و ۳۵ درصد کشورهای درحال‌توسعه از این منبع استفاده می‌کنند.

سخنگوی ساتبا می‌گوید که توسعه نیروگاه‌های زیست‌توده وظیفه شهرداری‌ها است، اما وزارت نیرو برای حمایت از توسعه این نیروگاه‌ها برق تولیدشده توسط آن‌ها را به‌صورت تضمینی خریداری می‌کند.

جعفر محمد نژاد سیگارودی می‌گوید: مدیریت پسماند یک کار تخصصی در همه جای دنیاست، اما متأسفانه برخورد وزارت کشور با این مسئله در ایران به‌هیچ‌وجه تخصصی نیست.

او بابیان اینکه درمجموع چیزی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد زباله‌های ما آلی هستند، ادامه داد: هم‌اکنون تعداد زیادی زباله گرد در کشور وجود دارد که زباله خشک را از زباله‌های ‌تر جدا می‌کنند. به همین دلیل ۹۰ درصد زباله‌ای که توسط شهرداری‌ها جمع‌آوری می‌شود مواد آلی هستند. اینکه مواد آلی در کشورها برای تولید برق و حرارت در کشورها سوخته می‌شود، عوام‌فریبی محض است.

سخنگوی ساتبا ادامه داد: «تولید برق از زباله در تمام دنیا روش پرهزینه‌ای است.  ارزش‌گذاریدر این زمینه به‌گونه‌ای است که فقط ۲۵ درصد از هدف زباله‌سوزی تولید برق و مابقی دفع زباله است.  به‌هرحالزباله که تولید می‌شود، باید دفع شود؛ وگرنه تبدیل به معضل می‌شود و با این نگرش شهرداری‌ها دست به تولید برق از این روش می‌زنند.  بااین‌حالما نیز از آن‌ها حمایت می‌کنیم».

جالب است که بدانید بر اساس تحقیقات انجام‌شده، پتانسیل تولید برق از زباله‌های ۳۰ شهر در ایران بر مبنای سرانه سال ۱۳۸۵، برابر با ۳۱۱ مگاوات تنها مبتنی بر فناوری زباله‌سوزی و ۱۵۹ مگاوات مبتنی بر فناوری «هضم بی‌هوازی» و ۲۱۷ مگاوات بر اساس تولید برق به روش گازی سازی قابل استحصال است. 

مشهدی‌ها و شیرازی‌ها پیشتاز بوده‌اند.

اما ماجرای تولید برق از زباله تنها محدود به تهران نیست. آن‌گونه که در پایگاه آماری انرژی‌های نو آمده است، تولید برق از زباله برای نخستین بار در سال ۸۸ در شهر شیراز و مشهد اجرایی شد درحالی‌که اولین زمان نخستین بهره‌برداری از نیروگاه‌های زیست‌توده تهران به آبان ۸۹ بازمی‌گردد و مجری آن نیز شرکت آب و فاضلاب تهران بوده است.

طبق جداول منتشرشده در سایت «ساتبا» نیروگاهی که در سال ۸۸ در مشهد به بهره‌برداری رسیده هم‌اکنون با ظرفیت تولید ۶٫۰مگاوات تولید برق از زباله مشغول به‌کار است. اما شیراز دیگر شهری است که شاهد فعالیت نیروگاه‌های زیست‌توده در آن هستیم. ظرفیت این نیروگاه‌ها که در شهریور ۸۸ به بهره‌برداری رسیده ۶٫۱ مگاوات اعلام‌شده است.

سرانه تولید زباله در تهران بالاتر از میانگین کشوری 

تولید برق از زباله در حالی از طرف شهردار تهران مطرح شد که صنعت بازیافت زباله در ایران با انتقادهای بسیاری همراه است. آن‌گونه که معصومه ابتکار پیش‌تر اعلام کرده است تنها ۵ درصد از ۷هزار تن (در روز) زباله تهران تفکیک می‌شود. این عقب‌ماندگی در شرایطی است که پیش‌بینی می‌شود تا ۶۶سال دیگر، ۷۰درصد از جرم کره زمین بازیافت می‌شود.

این به این معناست که مواد روی زمین تمام می‌شود و برای رسیدن به مواد تازه مجبور به بازیافت پسماندها هستیم. معادن آهن دیگر آهنی ندارند و باید برای ساخت کشتی و خودرو هواپیما و مبلمان و قفل در خانه‌تان از اسقاط قبلی استفاده کنید و آن‌ها را بازیافت کنید. فلزات قبلی را ذوب کنید و از نو بسازید. به همین دلیل، آخرین تکنولوژی‌ها در صنعت بازیافت پسماند مورداستفاده قرار می‌گیرد. شاید از خود بپرسید که تهرانی‌ها چقدر زباله تولید می‌کنند. ایرانی‌ها در سال ۲۰میلیون تن آشغال تولید می‌کنند. بر اساس گفته‌های مصطفی سرمدی سرانه تولید زباله در ایران ۷۵۰گرم در روز است که حجم پسماند تولیدی استان تهران با آن برابری می‌کند. 

سوئد: واردکننده زباله برای تولید برق

اما در حالی مسئولان در ایران تولید برق از زباله را هزینه‌بر می‌دانند که در بسیاری از کشورهای پیشرفته بخش زیادی از برق مصرفی از این انرژی تأمین می‌شود. شاید بتوان کشور سوئد را یکی از موفق‌ترین کشورهای جهان درزمینه بازیافت زباله عنوان کرد. در حالی که در سال ۱۹۷۵ تنها ۳۸ درصد زباله‌های خانگی این کشور بازیافت می‌شدند، این میزان در حال حاضر به ۹۹ درصد افزایش‌یافته است؛ در حقیقت شاهد یک انقلاب بزرگ در چرخه بازیافت پسماند در سوئد هستیم.

نخستین کارخانه زباله‌سوزی سوئد در سال ۱۹۰۴ راه‌اندازی شد و در حال حاضر، ۳۲ کارخانه در سراسر این کشور با سوزاندن زباله، برق تولید می‌کنند.

سوئد در سال ۲۰۱۵، نزدیک به ۲٫۳ میلیون تن از زباله‌های خانگی را از طریق سوزاندن، به انرژی برق تبدیل کرد. حجم واردات زباله این کشور از نروژ، انگلیس و ایرلند در این سال، بالغ‌بر ۱٫۳ میلیون تن بود. انتقادات زیادی به‌ویژه از سوی فعالان محیط‌زیست نسبت به روند صادرات زباله از سوی انگلیس مطرح می‌شود.

اما اصلی‌ترین علت پیشتازی سوئد درزمینه بازیافت و تولید برق از زباله، دیدگاه و فرهنگ حاکم در این کشور در قبال محیط‌زیست است. سوئد نخستین کشوری است که در سال ۱۹۹۱، مالیات سنگینی را بر سوخت‌های فسیلی وضع کرد. 

انگلیس تلاش می‌کند با احداث چند نیروگاه تولید برق از زباله، علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، درصد بازیافت زباله‌های خانگی را از حدود ۵۰ درصد کنونی به ۶۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ افزایش دهد.

منبع: بازار