صالحی، دبیر کنفدراسیون صادرات انرژی بابیان اینکه نیمی از سرمایهگذاران صنعت نیروگاهی در طول سالهای گذشته ورشکسته شدهاند، گفت: فعالین صنعت برق بهجای سود، متحمل ضررهای سنگینی شدهاند بهطوریکه هماکنون بسیاری از فعالان بخش خصوصی خواهان واگذاری نیروگاههای خود به دولت هستند.
در تمام سالهای گذشته حرف از واگذاری نهادها و شرکتهای دولتی به بخش خصوصی و کاهش تصدیگری بخش دولتی بوده است. تصدیگریکه هیچگاه کاهش نیافت و اقتصاد دولتی ایران هرروز بزرگ و بزرگتر شده است. حالا کار بهجایی رسیده که بخش خصوصی خواهان واگذاری داراییهای خود به بخش دولتی است.
حمیدرضا صالحی نایبرییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران بابیان اینکه که سیاستهای نادرست دولت در حوزه برق موجب ورشکستگی نیمی از سرمایهگذاران صنعت نیروگاه سازی شده است.
بسیاری از کسانی که در این حوزه سرمایهگذاری کرده بودند حالا خواهان واگذاری نیروگاههای خود به دولت هستند. او که معتقد است دولتها نمیتوانند تاجرهای خوبی باشند، او ادامه داد: ایران خیلی راحت توانست بازارهای گازی خود را از دست بدهد. اگر مسئولان دولتی تغییری در سیاستهای خود ندهند خیلی زود بازار برق کشورهای همسایه را هم از دست خواهیم داد.
در ادامه گفتگویی با حمیدرضا صالحی دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته و نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران را میخوانید:
بسیاری از کشورهای همسایه ایران بهشدت با کمبود برق دستوپنجه نرم میکنند و خواهان واردات برق از ایران هستند. باوجود ظرفیت بالایی که در کشورهای همسایه ما وجود دارد، ایران نتوانسته صادرات برق خود را افزایش دهد؟
صادرات برق در ایران توسط دولت انجام میشود. نگاهی به تجربه سایر کشورها نشان میدهد که دولتها هیچگاه تاجرهای خوبی نبودند. همین مسئله است که موجب شده دولتها کوچکتر شوند و تصدیگری خود را به بخش خصوصی واگذار کنند. اینکه یک وزیر بخواهد یک وزارتخانه را تجاری کند در هیچ جای دنیا مرسوم نیست. این تصور و تفکر اشتباه متأسفانه در ایران وجود دارد و باید هر چه سریعتر اصلاح شود.
متأسفانه اصلاحات در دولتها و تغییر رویکردهای اشتباه در دولتها بهکندی صورت میگیرد. بهعنوانمثال دو سال است که دولت اعلام کرده که میخواهد امکان صادرات برق برای بخش خصوصی را فراهم کند، اما این اتفاق هنوز رخ نداده است. این تعللی که در توسعه بازارهای تجاری وجود دارد تا چه اندازه خطرناک میتواند، باشد؟
تعلل دولت موجب شده که بازار کشورهای همسایه را از دست بدهیم. بهعنوانمثال عراق، بازار بسیار بزرگی دارد و ایران میتواند تا ۴۰ میلیارد دلار صادرات به این کشور داشته باشد. اما متأسفانه هیچگاه دغدغه مسئولان ما افزایش سهمان از بازارهای کشورهای همسایه و رونق مناسبات تجاری نبوده است. متأسفانه سیاستهای ما همواره غیراقتصادی بوده است. به همین دلیل بازار عراق را ازدست داده ایم. بیتوجهی مسئولان به فرصتی همچون عراق در حالی است که این کشور اصلاً بخش خصوصی ندارد و بخش خصوصی ایران میتواند این خلاء را بهراحتی پر کند و بازار این کشور را تا ۵۰ سال آینده از آن خود کنند.
روزگاری قرار بود که ایران هاب انرژی گازی منطقه شود. اما متأسفانه این موقعیت را خیلی راحت به ترکها واگذار کردیم. اگر دست روی دست بگذاریم بازار برق را به هم به ازبکستان و ترکمنستان واگذار خواهیم کرد و از این مزیت خدادادی بینصیب خواهیم بود
با توجه به خاموشیهایی که در زمستان امسال در کشور رخ داد، آیا ایران میتواند صادراتش را به این همسایه غربی خود افزایش دهد؟
تا همین چند سال پیش صحبت این بود که ایران هاب انرژی گازی منطقه شود. اما متأسفانه این موقعیت را خیلی راحت به ترکها واگذار کردیم و هماکنون ترکیه در حال تبدیلشدن به هاب گازی منطقه است. حالا که این فرصت را ازدست دادهایم نباید اجازه بدهیم که بازار برق کشورهای همسایه بهراحتی از دستمان خارج شود. باید موقعیت برق را جایگزین موقعیت گاز کرده و ایران را به هاب برق منطقه تبدیل کنیم.
باید بخش خصوصی را تشویق کنیم تا در کنار خلیجفارس که راندمان نیروگاهها بیشتر است شروع به تولید برق کرده و آن را به کشورهایی همچون پاکستان و افغانستان صادر کنیم.
اما اگر دست روی دست بگذاریم بازار برق را به هم به ازبکستان و ترکمنستان واگذار خواهیم کرد و از این مزیت خدادادی بینصیب خواهیم بود. بیتوجهیبه تولید برق در ایران در حالی است که گفته میشود عصر نفت روبه پایان است و تا ۲۰ سال آینده چیزی به نام سوختهای فسیلی نخواهیم داشت.
از آنجایی که قیمت انرژی در ایران خیلی ارزان بوده و کاهش تلفات و پروژههای هوشمندسازی مصرف هیچگاه توجیه اقتصادی نداشته و بهنوعی این طرحها ابتر مانده است
نیاز سالانه داخلی برق چقدر است و آیا ظرفیت نیروگاهی نصبشده در کشور متناسب با این نیاز است؟
بر اساس برنامه ششم توسعه قرار بود که سالانه ۵ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده شود. هماکنون ظرفیت نصبشده نیروگاهی ما حدود ۸۳ هزار مگاوات است. ۶۰ هزار مگاوات پیک تابستان و ۴۰ هزار مگاوات پیک زمستانه ما است. در طول سالهای گذشته ظرفیت نصبشده به هیچوجه به اهداف تعیینشده، هماهنگ نبوده است.
جدای از این ارزانی برق هم موجب شده که مصرف برق هم با شیب بالایی در حال افزایش باشد. هماکنونایرانیها در بین رتبههای نخست مصرف انرژی در جهان قرار دارند که بخش زیادی از آن به دلیل سیاستهای اشتباه قیمتگذاری بوده است.
ما هیچگاه در طول سالهای گذشته به سمت مدیریت مصرف و کاهش تلفات نرفتهایم. از آنجایی که قیمت انرژی در ایران خیلی ارزان بوده و کاهش تلفات و پروژههای هوشمندسازی مصرف هیچگاه توجیه اقتصادی نداشته و بهنوعی این طرحها ابتر مانده است.
نیمی از سرمایهگذاران نیروگاهی ورشکسته شدهاند و بسیاری از صاحبان نیروگاهی خواهان واگذاری نیروگاههای خود به دولت هستند. این پیام خیلی بدی در اقتصاد ما میدهد
یکی از عوامل اصلی کاهش سرمایهگذاری در صنعت برق قیمتگذاری دستوری اعلامشده است. دخالت دولت در این حوزه چه خسارتی را به این حوزه وارد کرده است؟
نیمی از سرمایهگذاران نیروگاهی ورشکسته شدهاند و بسیاری از صاحبان نیروگاهی خواهان واگذاری نیروگاههای خود به دولت هستند. این پیام خیلی بدی در اقتصاد ما میدهد.
نادیده گرفتن نوسان نرخ ارز در قراردادها باعث شده نزدیک به ۶۰۰ پروژه در وزارت نیرو تعیین تکلیف نشود و این مخاطرهای جدی در مسیر فعالیت بخش خصوصی است. در این زمینه به تغییر رویکرد وزارت نیرو در قراردادها نیاز داریم. نوسان ارزی مشکل امروز نیست. در سالهای ۹۱، ۹۷ و ۹۹ شاهد بروز نوسانات شدید ارزی بودیم که پیشرفت پروژهها را متوقف کرده است. ارزبری پروژههای نیرو بالاست و امیدواریم با در نظر گرفتن نوسانات ارزی در قراردادها روند پیشرفت پروژهها بهبود پیدا کند.