در شرایطی که ۵۱ درصد از یارانه انرژی از منابع بیتالمال به جیب ۳ دهک پردرآمد میرود، نحوه تعرفه گذاری پلههای پرمصرف در طرح برق امید نیز نمیتواند، به عادلانهتر شدن پرداخت یارانه انرژی بین مردم کمک کند.
طرح تخفیف ۱۰۰ درصدی برق تحت عنوان برق امید نزدیک به ۷۰ روز است که بهطور رسمی آغازشده و برخی از مشترکان کممصرف نیز تا این لحظه از تخفیف ۱۰۰ درصدی برق بهره بردهاند.
بنا بر آخرین جزئیات ارائهشده از اطلاعات اولین دوره قبض صادرشده پس از آغاز طرح برق امید و پایش ۷۶ درصدی مشترکان، مشخص شد، نزدیک به ۱۴ میلیون نفر بهطورقطعی و بدون احتساب واحدهای مسکونی خالی از این طرح بهره بردهاند.
بر اساس اظهارات متولیان برق امید در شرکت توانیر اطلاعات پایش ۱۰۰ درصدی مشترکان آمادهشده و در آیندهای نزدیک به اطلاع مردم خواهد رسید.
پرمصرفها اهداف طرح برق امید را به خطر میاندازند
باگذشت بیش از ۲ ماه از فرآیند اجرای طرح برق، همچنان شاهد انتقاد برخی کارشناسان از این طرح هستیم. بر همین مبنا یکی از این انتقادات به بحث پلههای مصرفی پرمصرفها بازمیگردد.
در این راستا به استناد جزئیات مصوبه هیئتوزیران در موضوع برق امید، قرار است، ۶ ماه پس از آغاز فرآیند اجرایی این طرح، تعرفه برق پرمصرفها با افزایش ۱۵ درصدی قیمت مواجه شود. همین نکته زمینه انتقاد کارشناسان را فراهم کرده است.
در همین راستا، محمد پورحمید، کارشناس حوزه انرژی در بیان مشکلات افزایش ۱۵ درصدی قیمت برق پرمصرفها گفت: «یکی از اساسیترین اهداف طرح برق امید کاهش مصرف است. از طرفی بخش عمدهای از مصرف انرژی بهدست پرمصرفها انجام میشود، لذا در این شرایط تنها باسیاستهای مدیریتی قوی میتوان زمینه کاهش مصرف را مهیا کرد.»
این کارشناس انرژی با اشاره منظور خود از سیاست قوی مدیریتی، تأکید کرد: «تنها با افزایش قیمت جدی و قابلتوجه برای پلههای پرمصرف میتوان زمینه کاهش مصرف آنها را مهیا نمود و به اهداف برق امید که کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق است، نزدیک شد.»
۵۱ درصد از یارانه انرژی در جیب ۳ دهک پردرآمد
در حال حاضر قیمت تمامشده حاملهای انرژی در کشور باقیمت فروش آنها تفاوت چشمگیری دارد و دولت مابهالتفاوت این قیمت را در قالب یارانه انرژی از محل بودجه کشور تأمین میکند. بر این اساس و بر اساس اطلاعات مندرج در مرکز آمار کشور، نزدیک به ۵۱ درصد یارانه انرژی پرداختشده از جیب مردم، به جیب سه دهک پردرآمد ۱، ۲ و ۳ میرود.
این یعنی اکثریت پرمصرفها، بخش قابلتوجهی از منابع دولتی را صرف روشن کردن کاخهای خودکرده و حتی نسبت به پرداخت هزینه کامل آن نیز اقدام نمیکنند.
در چنین شرایطی افزایش تنها ۱۵ درصدی برق برای پرمصرفهایی که عمدتاً جزء اقشار پردرآمد جامعه نیز هستند، نه تنها منجر به تحقق اهداف برق امید در ارتباط با کاهش ۱۰ درصدی انرژی برق نمیشود، بلکه زمینه نمیتواند روند توزیع ناعادلانه یارانه انرژی را نیز متوقف کند.
توزیع عادلانه یارانه انرژی درگرو نظام تعرفه گذاری صحیح
در همین ارتباط، مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ضمن بیان این انتقاد به بند افزایش تنها ۱۵ درصدی انرژی برق برای پرمصرفها گفت: «پرمصرفها در صورت ادامه روند فعلی مصرف برق خود باید هزینه واقعی تولید و توزیع انرژی برق را بپردازند و شرکت توانیر باید با در نظر گرفتن پلهها مصرفی نسبتاً به افزایش قیمت پرمصرفها اقدام کند تا شاهد حرکت سرمایه مردم به جیب ثروتمندان نباشیم.»
نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات در مجلس با اشاره به ادبیات جهانی نظامهای تعرفه گذاری گفت: «در همه جای دنیا، هرکسی بخواهد بیشتر از الگوی تعیینشده برق مصرف کند، باید هزینه واقعی تولید و توزیع به همراه ارزشافزوده آن را پرداخت کند.»
در شرایطی که وزارت نیرو اصلیترین هدف برق امید را صرفهجویی در مصرف برق تلقی میکند، اما به نظر میرسد، کاهش ۱۵ درصدی قیمت برق پرمصرفها نمیتواند در تأمین این هدف کارایی خاصی داشته باشد، زیرا قیمت فروش برق با در نظر گرفتن ۱۵ درصد افزایش همچنان باقیمت تمامشده تولید و توزیع آن تفاوت دارد.
بر این اساس در نظر گرفتن پلکان مصرفی با افزایش قیمت بیش از ۱۵ درصد میتواند علاوه بر تحقق اهداف وزارت نیرو زمینه عادلانهتر کردن پرداخت یارانه انرژی را مهیا سازد.